Większość muzyków tworzących w zaciszu domowego ogniska korzysta ze sterowników MIDI (inaczej klawiature sterujących). Właściwie czym jest klawiatura sterująca? Czy mogę się bez niej obejść? Jeżeli już zdecyduję się na jakąkolwiek, którą wybrać? Ile kosztuje klawiatura sterująca?

Poniższy artykuł jest próbą odpowiedzi przynajmniej na część z postawionych pytań.

Czym jest klawiatura sterująca (kontroler MIDI)?

Kontroler MIDI to urządzenie z klawiaturą typu syntezatorowego (istnieją sterowniki posiadające klawiatury doważone lub półważone) a które podłącza się do komputera kablem USB. Większość sterowników MIDI nie wydaje z siebie żadnego dźwięku a jedynie wysyła do programu muzycznego komunikaty MIDI. Generowanie brzmienia odbywa się z poziomu komputera przy udziale wirtualnych wtyczek VST (te najciekawsze darmowe opisuję w sekcji VST4Free), które działają pod kontrolą programu hosta, np. Fl Studio czy Cubase.

Na powyższym zdjęciu przedstawiono serownik MIDI firmy Novation model Impulse 49

Jeżeli posiadasz zainstalowane na dysku twardym komputera pluginy VST np. piano VST, przy pomocy klawiatury sterującej midi możesz grać w czasie rzeczywistym barwą piana. Uczucie jest takie, jakbyś grał na instrumencie, w który wbudowano moduł brzmieniowy. W rzeczywistości brzmienie pochodzi z oprogramowania, które kontrolowane jest przy pomocy sterownika MIDI

Większość urządzeń typy keyboard, czy różnorakie hardwerowe syntezatory mogą działać, jako typowe sterowniki MIDI. Przykładem może być najprostsze Casio CK-3800, które możemy podłączyć do komputera.

Przewaga klawiatur sterujących nad syntezatorami czy tzw. keyboardami jest taka, że posiadają one często szereg dodatkowych kontrolerów (suwaków, gałek czy padów/przycisków), za pomocą, których można sterować dowolnymi parametrami wtyczek VST. Przykładowo, jeżeli syntezator VST posiada wbudowany parametr głośności, i zależy Ci na jego kontroli (w czasie rzeczywistym) – wystarczy przypisać go rzeczywistemu kontrolerowi znajdującemu się na panelu sterownika MIDI i gotowe (o tym jak to uczynić w Fl Studio znajdziesz przeczytasz na naszym forum – spis tematów dla leniwych).

Wielu początkujących muzyków zastanawia się czy posiadanie klawiatury sterującej w domowym studio jest konieczne? Czy można robić muzykę bez posiadania klawiatury MIDI?

Odpowiedź brzmi: Tak. Gdy zaczynałem swoją przygodę z muzyką nie posiadałem żadnego kontrolera MIDI. Do kreowania utworów wykorzystywałem jedynie komputer, myszkę i oprogramowanie muzyczne typu Fl Studio. W takiej konfiguracji tkwiłem przez ponad rok czasu, co nie przeszkadzało w wyprodukowaniu kilkanastu utworów lepszych lub gorszych.

Dzięki wbudowanej w Fl Studio opcji umożliwiającej wykorzystanie klawiatury QWERTY, jako sterownika midi realizowałem swoje pomysły grając na klawiaturze komputera. Jest to jedna z częściej wykorzystywanych funkcji. Jej obecność sprawia, że nie ma konieczności korzystania ze klawiatury sterującej.

Jednakże posiadanie rzeczywistego kontrolera sprawia, że człowiek "czuje muzykę pod palcami". Zagranie skomplikowanej linii melodycznej na klawiaturze MIDI jest zdecydowanie prostsze niż na klawiaturze QWERTY czy samo jej programowanie z wykorzystaniem edytora piano roll oraz myszki (tutaj wstawianie komunikatów nutka po nutce).

Klawiatura sterująca sprawdzi się w przypadku osób, które mają pojęcie o grze na instrumentach klawiszowych. Dlatego jeżeli tworzysz muzykę wykorzystując dowolną aplikację typu: Cubase, Logic, Fl Studio itd.– warto zapatrzeć się w tego typu urządzenie.

Jakim sterownikiem powinienem się zainteresować, i ile powinienem na niego przeznaczyć?

To zależy, czego oczekujesz. Aby dobrze wybrać musisz odpowiedzieć sobie na następujące pytania:

• Ile oktaw powinien liczyć Twój sterownik: 25? 49? 61? 88?
• Czy ma dla Ciebie znaczenie jakość samej klawiatury?
• Ważona czy może zwykła – syntezatorowa?
• Czy zamierzasz korzystać z programowalnych przycisków suwaków czy padów?
• Czy funkcja aftertouch jest niezbędna?
• Jakie środki jesteś w stanie wyłożyć na takie urządzenie?

Na powyższe pytania odpowiedzi musisz udzielić sobie sam.

Osobiście posiadam sterownik Edirola PSR-50 (jest to 4-oktawowa klawiatura typu syntezatorowego z kilkoma programowalnymi suwakami, gałkami oraz przyciskami). Na pewno nie wykorzystuję jej możliwości w 100%. Gdybym jednak miał ją komuś polecić zrobiłbym to bez wahania.

Ile trzeba zapłacić za przyzwoity kontroler MIDI?

Rozpiętość cenowa jest dość znaczna. Ceny wahają się w granicach od 250 zł za najprostszą wersję bez wyrzuconych na płytę czołową kontrolerów do 3000 zł (są oczywiście droższe) i uzależnione są, od jakości wykonania oraz dostępnych funkcji. Pomimo iż jest możliwe tworzenie znakomitych kawałków bez konieczności jej posiadania, to dzięki niej Twoje podejście do kreowania muzyki nabierze nowych barw a Twoje studio będzie bardziej pro.